مقدمه
در روزگاری که همه از بیکاری و بحران مهارت میگویند، آموزشگاههای آزاد فنی و حرفهای بیسروصدا دارند قهرمانانه عمل میکنند؛ تربیت مهارتآموزان، ایجاد فرصتهای شغلی، راهاندازی کسبوکارهای کوچک و امید دادن به نسل جوان. اما این قهرمانان گمنام، اغلب تنها ماندهاند؛ در میان بخشنامههای سختگیرانه، فشارهای مالیاتی، بیثباتی تصمیمگیریها و نادیدهگرفتهشدن در سیاستگذاریها.
سؤال ساده است: چطور میشود آموزشگاهی که هر روز با چالشهای واقعی سر و کار دارد، صدایش را به گوش مسئولان برساند؟ پاسخ، یک کلمه است: تشکل.
این مقاله، فقط یک تحلیل نیست؛ یک دعوت است. دعوت به مشارکت، همصدایی، بازسازی اعتماد صنفی و ورود دوباره به مسیر اثرگذاری. وقت آن رسیده آموزشگاهها نهفقط کارگاه آموزشی باشند، بلکه نهادهای اجتماعی فعال، اثرگذار و مطالبهگر هم باشند.
تشکل صنفی، هندوانه نیست که زیر بغلمان گذاشته باشند؛ ابزاری واقعی است برای تغییر واقعی. بیایید دربارهاش شفاف حرف بزنیم، شبههها را کنار بزنیم، و از نو، خانهی صنفیمان را بسازیم
تشکل صنفی؛ ارادهای جمعی برای آیندهای مشترک
تشکل صنفی، ساختاری قانونی، دموکراتیک و بومیشده است که اراده مشترک آموزشگاهها را نمایندگی میکند. انجمنهای صنفی آموزشگاههای آزاد فنی و حرفهای در سطح شهرها، با مجوز رسمی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشکیل شدهاند و میتوانند از طریق ساختارهای استانی و ملی (کانون کشوری) به صدای ملی تبدیل شوند. تشکل، ابزار صرفاً اعتراضی نیست؛ بلکه نهاد گفتوگو، برنامهریزی، مشارکت و مطالبهگری مؤثر است. آموزشگاهی که عضو انجمن میشود، نهتنها از انزوا خارج میشود، بلکه به شبکهای از اطلاعات، تجربهها و حمایتها متصل میشود.
حضور در فرآیندهای تصمیمگیری؛ حق صنفی، مسئولیت صنفی
یکی از مهمترین امتیازات تشکلهای صنفی، داشتن نماینده در هیأتهای نظارت فنی و حرفهای (استانی و مرکزی) است. این هیأتها در حوزههایی چون صدور مجوز، ارزیابی عملکرد، بررسی شکایات و تدوین ضوابط اجرایی نقش دارند. حضور نمایندگان انجمنها در این هیأتها، فرصتی بیبدیل برای دفاع از حقوق آموزشگاهها، ارائه نظرات کارشناسی و جلوگیری از تصمیمگیریهای یکطرفه است.
اما بهرهبرداری از این فرصت، تنها در صورت مشارکت گسترده آموزشگاهها در انتخابات انجمنها، ارائه نامزدهای شایسته، و نظارت بر عملکرد نمایندگان ممکن است. انفعال، بهمعنای واگذاری حق تصمیمسازی به دیگران است.
نقد درونسازنده؛ راه اصلاح از دل مشارکت میگذرد
ممکن است برخی آموزشگاهها بهدلیل تجربههای تلخ یا ناکارآمدیهای گذشته، به عضویت در انجمن تمایل نداشته باشند. اما حقیقت آن است که اگر افراد دغدغهمند، توانمند و دلسوز وارد ساختار نشوند، جای خالیشان با سکوت و رکود پر میشود. اصلاح انجمنها از بیرون ممکن نیست؛ از دل مشارکت آگاهانه و نقد درونسازنده ممکن است.
تشکلهای صنفی نیازمند شفافیت، گردش نخبگان، پاسخگویی و پایش مستمر هستند؛ اما اینها، بدون همراهی بدنه صنفی، تحققناپذیراست.
آموزشگاههایی که عضو انجمن میشوند، در تعیین سرنوشت خود سهیم میشوند؛ از حضور در مجامع عمومی تا مشارکت در کمیتههای تخصصی، از رأی دادن تا داوطلب شدن.
شبههزدایی؛ پاسخ به پرسشهای رایج
در مسیر عضویت و مشارکت صنفی، برخی سؤالات یا تردیدها ممکن است مانع اقدام شوند. در ادامه، به مهمترین آنها پاسخ میدهیم:
– چرا باید عضو شویم؟
عضویت در تشکل صنفی، بهمنزله داشتن نمایندهای برای دفاع از حقوق حرفهای، مشارکت در سیاستگذاریها و بهرهمندی از خدمات حمایتی است. هیچ آموزشگاهی بهتنهایی نمیتواند در برابر نظام تصمیمسازی اثرگذار باشد.
– اگر قبلاً تجربه خوبی نداشتیم، چرا دوباره امتحان کنیم؟
ساختار انجمنها با انتخابات و مشارکت تغییر میکند. چنانچه افراد دغدغهمند وارد شوند، فضای تازهای برای تحول ایجاد میشود.
– عضویت چه مزایایی دارد؟
از مشاورههای تخصصی گرفته تا شرکت در دورهها، برخورداری از حمایتهای حقوقی و پیوستن به یک شبکه پویا از همکاران و متخصصان.
تشکل؛ نهاد حمایتگر و توانمندساز
فراتر از نقش سیاستی، انجمنها میتوانند حامی حرفهای آموزشگاهها باشند:
– ارائه مشاوره حقوقی، مالیاتی و آموزشی
– برگزاری کارگاهها و دورههای تخصصی برای مدیران و مربیان
– کمک به تولید و بهروزرسانی محتوای آموزشی بومی
– ایجاد شبکه همکاری بین آموزشگاهها
– معرفی فرصتهای حمایتی، تسهیلات مالی، نمایشگاهها و تفاهمنامهها
جلب توجه مسئولان؛ آموزشگاهها پایگاه تربیت کارآفریناناند
یکی از اهداف این مقاله، جلب نگاه تصمیمگیران به جایگاه راهبردی آموزشگاههای آزاد فنی و حرفهای در زیستبوم اشتغال کشور است. این آموزشگاهها نهتنها مهارتآموز تربیت میکنند، بلکه بسیاری از هنرجویانشان کارآفرینان آیندهاند. آموزشگاههای ما با حداقل حمایت، بیشترین اثربخشی را دارند و مستحق توجه، تسهیلگری و شراکت در سیاستگذاریها هستند. سیاستگذار باید بداند که آموزشگاه، بنگاه کوچک نیست؛ بلکه یک مرکز خلق فرصت و امید است.
دوره جدید کانون کشوری؛ فرصتی برای بازتعریف مشارکت
کانون ملی انجمنهای صنفی آموزشگاههای آزاد فنی و حرفهای، با پشتوانه دهها انجمن استانی و شهری، وارد هفتمین دوره فعالیت خود شده است. این دوره، که با انتخاباتی شفاف و گسترده در اسفند گذشته آغاز شد، عزم خود را برای بازسازی اعتماد، نوسازی ساختار و تقویت تعامل با اعضا جزم کرده است.
از انتشار فصلنامه رسمی گرفته تا راهاندازی سامانههای ارتباطی، از تشکیل کمیتههای تخصصی تا برگزاری نشستهای منطقهای، همه و همه در راستای شکلدادن به یک نظام ارتباطی دوسویه و مؤثر با آموزشگاههاست.
دعوت به اقدام؛ گامبهگام تا مشارکت فعال
اگر آموزشگاه شما هنوز عضو انجمن شهر خود نیست:
۱. با انجمن صنفی شهر خود تماس بگیرید.
۲. فرم عضویت را دریافت و تکمیل کنید.
۳. در جلسات انجمن و مجامع عمومی شرکت کنید.
۴. برای کمیتههای تخصصی یا هیأت مدیره کاندیدا شوید یا پیشنهاد بدهید.
اگر عضو هستید:
– در جلسات مشارکت فعال داشته باشید.
– پیشنهاد بدهید، نقد کنید، مسئولیت بپذیرید.
– صدای آموزشگاههای دیگر را نیز بازتاب دهید.
هدف نهایی؛ وفاق ملی صنفی
در نهایت، همه این تلاشها برای دستیابی به «وفاق
ملی صنفی» است؛ وفاقی که آموزشگاههای سراسر کشور را از پراکندگی، موازیکاری و رقابت فرسایشی نجات دهد، و به نیرویی هماهنگ، قدرتمند و مؤثر در نظام آموزشی کشور تبدیل کند. تشکل صنفی، خانه ماست؛ این خانه را با هم، دوباره و بهتر بسازیم.
